O τομέας δεν στέλνει το σωστό μήνυμα εκεί που πρέπει. Ποιό είναι το Σωστό Μήνυμα;

Dr. Tzeferis Peter Ο δεκάλογος μείωσης της κοινωνικής βαρύτητας και αποδοχής του εξορυκτικού κλάδου

[του Τζεφέρη Πέτρου] [by Tzeferis Peter]

Στην εργασία αυτή γίνεται ανάλυση των λόγων για τους οποίους οι τοπικές κοινωνίες και οι πολίτες γενικότερα, αμφισβητούν σε μεγάλο βαθμό τα προσδοκώμενα οφέλη από την πρωτογενή παραγωγή και ειδικότερα από τις εξορυκτικές δραστηριότητες, λατομικές και μεταλλευτικές.

Η κοινωνία σήμερα προσδοκά από την οποιαδήποτε επιχειρούμενη δραστηριότητα να λαμβάνει υπόψη πρωτίστως τις ανάγκες των πολιτών, όπου λαμβάνει χώρα η δραστηριότητα. Επιπλέον, ο πολίτης εμφορείται από αρνητική προδιάθεση εξαιτίας των αδυναμιών είτε των ελεγκτικών μηχανισμών της πολιτείας είτε των επιχειρήσεων να δεχθούν τα σημεία των καιρών και να εκσυγχρονισθούν δίνοντας έμφαση στη διαφάνεια, την κοινωνία και το περιβάλλον.

Την αρνητική αυτή στάση σιγοντάρουν τα πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα, τοπικού ή εθνικού χαρακτήρα, αλλά και επιμέρους συντεχνιακές και επαγγελματικές ομάδες. Εξάλλου, μια παλιά – γνωστή από την εποχή της Γαλλικής Επανάστασης-συνιστώσα της δημοκρατίας, φαίνεται να επανακάμπτει σήμερα. Είναι η αντι-δημοκρατία, η τάση των πολιτών να θέτουν υπό διαρκή κατηγορία την κάθε κυβερνητική πρωτοβουλία και γενικότερα την εξουσία.

Δυστυχώς, τις τελευταίες δεκαετίες η ελληνική κοινωνία εθίστηκε στην ιδέα της ανάπτυξης μέσω του τομέα παροχής υπηρεσιών. Πρόκειται για στρεβλό μοντέλο ανάπτυξης που δυστυχώς έχει επικρατήσει στον τόπο μας οδηγώντας την πρωτογενή παραγωγή σε εκφυλισμό. Όποιοι όμως κι αν είναι οι λόγοι και οι υπαίτιοι, η ανάπτυξη δεν μπορεί να στηρίζεται σε μονοκαλλιέργεια, είτε τριτογενούς είτε άλλου τομέα.

Ειδικότερα για τον εξορυκτικό κλάδο, η αμφισβήτηση και η δυσπιστία έχουν παγιωθεί σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό (anti-mining rush), μεταξύ άλλων, για ένα σύνολο από λόγους:

• Οι ιδιαιτερότητες των ορυκτών πόρων (ΟΠ) που επηρεάζουν καθοριστικά τη χωροθέτηση και τη βιώσιμη διαχείρισή τους και απαιτούν ειδικές παρεμβάσεις. Συγκεκριμένα (α) οι ΟΠ δεν είναι ανανεούμενοι, και (β) υφίσταται η ιδιαιτερότητα του γεωγραφικού εντοπισμού και της στενότητας των ΟΠ.
•  Ο κλάδος έχει ορατό περιβαλλοντικό αποτύπωμα μέσα στο φυσικό περιβάλλον, κυρίως στην περίπτωση των υπαίθριων εκμεταλλεύσεων.
• Η αρνητική συμβολή των ενεργειακών ορυκτών στο θέμα των κλιματικών αλλαγών και η μη επαρκής προώθηση των τεχνολογιών CCS.
• Τα λάθη του παρελθόντος και η έλλειψη πολιτικής για τους Ορυκτούς Πόρους.
•  Οι οχλήσεις (θόρυβος, δονήσεις, κ.λπ.) και τα θέματα υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας.
• Οι κοινωνικές δομές και τα εργασιακά πρότυπα που έχουν συσχετισθεί με την μεταλλευτική δραστηριότητα θεωρούνται πλέον ξεπερασμένα. Επιπλέον, το επιχειρησιακό πρότυπο σήμερα, όντας ευέλικτο και ευκαιριακό,  δεν «συνάδει» με τον μεταλλευτικό χώρο.
• O τομέας δεν στέλνει το σωστό μήνυμα εκεί που πρέπει.
• Υφίσταται σε μεγάλο βαθμό  απαξίωση του ελεγκτικού μηχανισμού και της αξιοπιστίας της Πολιτείας ειδικότερα σε θέματα περιβάλλοντος.
•  Ο πολίτης δεν εμπιστεύεται ούτε την πολύφερνη  Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη των επιχειρήσεων, αλλά ούτε και τη συνδρομή και την αξιοπιστία της ακαδημαϊκής κοινότητας.
• Οι φιλόδοξοι τοπικοί άρχοντες συχνά δεν συνταυτίζονται με τα συμφέροντα των κοινωνιών τις οποίες (εκλέγονται για να) υπηρετούν. Επιπλέον, οι πολίτες εμφανίζονται μη έγκυρα ενημερωμένοι που σε πολλές περιπτώσεις αγνοούν πλήρως το θέμα ή παρουσιάζονται αδιάφοροι και …trendy!

Όλοι οι παραπάνω λόγοι αναλύονται και σχολιάζονται διεξοδικά ώστε να οδηγήσουν σε ενεργητικό προβληματισμό που αφορά την εικαζόμενη λύση.